ବୌଦ୍ଧ ସ୍ତୁପ, ସାଂଚି

ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ବିଦିଶା ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ସାଞ୍ଚି ଠାରେ ଥିବା ଏହି ତିନିଟି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବୌଦ୍ଧ ସ୍ତୁପ ଗୁଡିକ ଦେଖନ୍ତୁ l ଏଗୁଡିକ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ ନିର୍ମାଣ କରାଇଥିଲେ lଏହି ସ୍ତୁପ ଗୁଡିକୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ସୁଙ୍ଗ ବଂଶର ନରପତି ପୁଷ୍ୟମିତ୍ର ଓ ତାଙ୍କ ପୁଅ ଅଗ୍ନିମିତ୍ର ଅଧିକ ଆକର୍ଷଣୀୟ କରାଇଥିଲେ l କୁଶାଣ ରାଜ କନିଷ୍କ, ସାତବାହନ ରାଜା ସାତକର୍ଣ୍ଣି ଓ ଗୁପ୍ତ ବଂଶୀୟ ରାଜା ମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହି ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ସ୍ତୁପ ଗୁଡିକର ସଂସ୍କାର ଓ ରକ୍ଷଣା ବେକ୍ଷଣ ଦିଗରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବାର ଅଭିଲେଖିକ ଓ ଐତିହାସିକ ପ୍ରମାଣ ରହିଛି l ଏହି ସ୍ତୁପ ଗୁଡିକୁ ଖ୍ରୀ ୧୮୧୮ରେ ବ୍ରିଟିଶ ସେନାପତି ଟେଲର ପୁନଃ ଆବିଷ୍କାର କରି ଲୋକ ଲୋଚନକୁ ଆଣିଥିଲେ l ବ୍ରିଟିଶ ପୁରାତତ୍ତ୍ୱ ବିଶାରଦ ଜନ ମାର୍ଶାଲ “ହରପ୍ପା ଓ ମହେଞ୍ଜୋଦାରୋର ଗବେଷକ” ଖ୍ରୀ ୧୯୧୯ରେ ପୁନର୍ବାର ଏହି ତିନିଗୋଟି ସ୍ତୁପ ଓ ଏହାର ତୋରଣ ଗୁଡିକୁ ଜୀର୍ଣ୍ଣୋଦ୍ଧାର କରାଇଥିଲେ lଏ ବିଷୟରେ କେତେକ ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଆଲୋଚନା ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟ ରେ କରାଯିବ l ବୁଦ୍ଧଂ ଶରଣଂ ଗଛାମି lଜୟ ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ l